Meth ya da Kristal Hakkında Bilinenler

Jesse: Bunlar, cam kalitesinde. Yani, demek istediğim..başardın! Tanrım! Burada 5-6 cm uzunluğunda kristaller var. Bu saf cam. Sen lanet bir sanatçısın! Bu resmen sanat Bay White!

Walter: Aslında sadece temel kimya, ama teşekkür ederim Jesse, beğenilebilir olmasına sevindim.

Jesse: Beğenilebilir? Sen kahrolası bir dehasın! Buradan Timbuktu’ya kadar her meth bağımlısı bunu tatmak isteyecek!

Bir kimya öğretmeni olan Walter White’ın (Walt) ölümcül seviyede kanser olduğunu öğrenmesinin üzerine eski bir öğrencisiyle laboratuara girerek metamfetamin üretimine girişmesini konu alan Breaking Bad dizisi ile de geniş kitlelerin kısaca meth ya da krisital olarak adlandırılan bu uyuşturucu maddeden haberi olmuştur.

Metamfetamin, bağımlılık yapan etkisi oldukça yüksek olan sentetik bir uyuşturucudur. Kristal formundaki metamfetaminin kullanım sonrasındaki etkisi 7 ile 24 saat arasında devam eder. Toz halinin etkisi ise saflık derecesine bağlı olarak 2 ila 4 saat arasında değişir. Sudafed’in metamfetamine dönüştürülmesinin kolay olması sebebiyle bir dönem bu ilacın kötüye kullanılması yoluyla kullananlarda artış olsa da daha sonra ilacın temin edilmesi yasal kontrol altına alınmıştır.

Metamfetamin ağırlıklı olarak beyaz bir toz veya kristaller biçiminde kullanıcıya ulaşır. Burundan soluma, sigara biçiminde, enjeksiyon ve nadiren de olsa hap şeklinde kullanım biçimleri mevcuttur.

Soluma ya da enjeksiyon yolu hızlı ve yoğun bir şekilde yerinde duramama hali (öfori) yaratır. Diğer kullanım biçimlerinde ise maddenin yarattığı o yüksek kafa yapma etkisi biraz daha yavaş gelir, uyarılmışlıkta artış ve iştahta azalma gözlenir.

Enerji veren kafası için eğlenme amaçlı olarak ya da cinsel isteği arttırdığı ve ereksiyon süresini uzattığı gerekçeleriyle kullanıcılar tarafından sıklıkla tercih edilir. Özellikle, metamfetamin etkisi altındaki kişiler normal zamanlarına kıyasla daha fazla risk içeren seksüel davranış sergileme eğilimindedir.

Metamfetamin alındıktan sonra, beyinde haz veren dopamin hormonunun salınımını ve kalp atışı hızını arttırır, solunumu hızlandırır, kan basıncını ve vücut sıcaklığını yükseltir. Dopamin salınımı ile artan haz duygusu, güçlü ve yoğun bir şekilde ödüllendirici olduğu için onun salınımını başlatan davranışı güçlendirir. Bu da kişilerin arzulanan yüksek seviyeye ulaşmak için gitgide daha fazla maddeye ihtiyaç duyacak hale gelmesine sebep olur. Üstelik, metamfetamin kullanımı sonrası haz veren etkisi tükendiğinde kullanıcılar depresif ve huzursuz hissettiklerinden, ayakta duramayacak halde ve şiddetli bir keyifsizlik duygusuyla tekrar maddeye erişme isteğini (aşerme/craving) yoğun şekilde duyar.

Zaman içinde dopamin salınımını yapan beyin bölgesinde bozulma gerçekleşerek kişilar artık maddeden hiç haz duyamaz hale gelir. Bu aşamadan sonra “normal” hissedebilmek için maddeyi kullanma zorunluluğu oluşur.

Ağız kuruluğu, mide bulantısı, soğuk ter atma, mide krampları, uykusuzluk ve öfke patlamaları sıklıkla görülen diğer metamfetamin yoksunluk belirtileridir. Yüksek miktarda kullanım sonrası bazı kişilerde konfüzyon, panik atak, paranoya tipi hezeyanlar, halüsinasyonlar ve şiddetli ölçüde depresyon görülebilir.

Metamfetamin kullanımı; solunum yollarında sorunlara, kalp ve beyin dahil olmak üzere kan damarlarında geri döndürülemez hasarlara, inmeye ve komaya sebep olabilir. Ayrıca kullanıcılar sıklıkla ciltlerinde böceklerin gezindiği hissi yaşayarak kendi bedenlerinde yaralar açmaktadır.

Metamfetamin bağımlılığında tedavi çoğunlukla detoksifikasyon ile başlar ve bu süre zarfında maddenin vücuttan kontrollü biçimde atımı sağlanır. Detoksifikasyon sonrası ise nüksü önleme amaçlı ilaç tedavisi ve psikoterapi seansları yürütülür.

Haz veren davranışlara dair öğrenme sürecinin madde bağımlılığının gelişiminde merkezi bir rol oynadığı varsayımına dayanarak; psikoterapi seansları öncelikle, meth kullanma arzusunu tetikleyen yaşamsal streslerle baş etmenin yeni ve uyuşturucu içermeyen yollarını kişiye edindirmeye odaklanır. Kişinin onu kullanıma iten çevresel veya duygusal ipuçlarına verdiği tepkileri tanımasında ve bunu durdurabilmek için faydalabileceği sağlıklı yolları keşfetmesinde terapisti ona eşlik eder. Daha huzurlu ve dengeli bir yaşam için ihtiyaç duyabileceği yeni becerileri edinmesi kadar halihazırda güçlü yanlarını da daha işlevsel kullanabileceği yeni alanlar yaratabilme konusunda desteklenmesi iyilik halinin sürdürülebilmesi bakımından önemlidir.

Metamfetamin kullanımıyla birlikte kişilerin sağlıklı düşünme ve davranış biçiminin bozulması birçok kullanıcının kendi başlarına tedavi aramayı reddedeceği anlamına gelmektedir. Bu nedenle, ailelerin veya yakınların desteği tedavinin her aşamasında olduğu gibi yönlendirme aşamasında da kritik bir önem taşır.